Suy dinh dưỡng ở trẻ em dưới 2 tuổi không chỉ đơn thuần là việc bé nhẹ cân, mà là một tình trạng thiếu hụt năng lượng và các chất dinh dưỡng thiết yếu, ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của cơ thể. Để bảo vệ con, cha mẹ cần nắm vững các dấu hiệu nhận biết, nguyên nhân sâu xa và các thể bệnh thường gặp.
Dấu hiệu nhận biết sớm
Dấu hiệu thể chất:
Biểu đồ tăng trưởng: Đây là công cụ hữu hiệu nhất. Nếu cân nặng của bé không tăng trong 3 tháng liên tiếp, hoặc chiều cao chậm phát triển, đó là dấu hiệu đáng báo động.
Cân nặng và chiều cao: Bé có cân nặng thấp hơn so với chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) theo độ tuổi và giới tính.
Thay đổi trên cơ thể: Da bé có thể trở nên xanh xao, nhợt nhạt do thiếu máu. Cơ bắp nhão, không săn chắc. Tóc thưa, khô, dễ rụng.
Dấu hiệu hành vi:
Biếng ăn: Bé không hứng thú với thức ăn, chỉ ăn một lượng nhỏ hoặc từ chối ăn.
Thường xuyên ốm vặt: Sức đề kháng kém khiến bé dễ mắc các bệnh nhiễm khuẩn đường hô hấp hoặc tiêu hóa.
Thay đổi tính cách: Bé hay quấy khóc, bứt rứt, ít vận động, không nhanh nhẹn, kém linh hoạt. Ngủ không sâu giấc hoặc ngủ quá nhiều.
Nguyên nhân chính
Nguyên nhân gây suy dinh dưỡng ở trẻ em thường phức tạp và liên quan đến nhiều yếu tố.
Chế độ ăn uống sai lầm:
Thiếu sữa mẹ: Trẻ không được bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời.
Ăn dặm không đúng cách: Bắt đầu ăn dặm quá sớm (trước 4 tháng) hoặc quá muộn (sau 6 tháng). Thức ăn dặm không đủ các nhóm chất cần thiết như đạm, chất béo, vitamin và khoáng chất.
Các bệnh lý:
Rối loạn tiêu hóa: Tiêu chảy kéo dài, nhiễm khuẩn đường ruột làm giảm khả năng hấp thu dinh dưỡng.
Nhiễm khuẩn mãn tính: Viêm phế quản, viêm phổi tái đi tái lại làm cơ thể tiêu hao nhiều năng lượng.
Dị tật bẩm sinh: Hở hàm ếch, sứt môi gây khó khăn trong việc bú mẹ và ăn uống.
Môi trường sống:
Vệ sinh kém: Trẻ sống trong môi trường không sạch sẽ, dễ bị nhiễm giun sán hoặc các vi khuẩn gây bệnh.
Thiếu ánh nắng mặt trời: Gây thiếu vitamin D, ảnh hưởng đến sự phát triển xương.
Chăm sóc không đúng cách: Không được tiêm chủng đầy đủ, bị bỏ mặc hoặc chăm sóc không chu đáo.